บุหงาซีเระ หมายถึง บายศรีประดิษฐ์แบบชาวไทยมุสลิมลักษณะหนึ่งโดยการนำดอกไม้สด ใบพลู มาประดิษฐ์ในลักษณะต่างๆให้สวยงามหลายรูปแบบ มีทั้งแบบดั้งเดิมและแบบสมัยใหม่ บุหงา แปลตาม ภาษามาลายู หมายถึง ดอกไม้ ส่วน ซีเระ แปลตามภามาลายู หมายถึง พลู
บรรพบุรุษของชาวไทยมุสลิมนั้นมีชื่อเสียงในงานศิลปะและงานประดิษฐ์อย่างมาก โดยเฉพาะการประดิษฐ์บุหงาซีเระเป็นที่ขึ้นชื่อมาแต่โบราณและเป็นที่นิยมจัดทำกันสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน เมื่อจะจัดงานแทบทุกงานไม่ว่าจะเป็นงานแต่งงาน พิธีขลิบหนังหุ้มอวัยวะเพศชาย (เข้าสุหนัต) พิธีสู่ขอ พิธีรับขวัญเด็ก พิธีการจัดงานมหกรรมต่างๆ หรือขบวนแห่ตามประเพณีของชาวไทยมุสลิม มักจะใช้บายศรบุหงาซีเระมาประกอบในพิธีเหล่านี้ เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่เจ้าภาพ ถือเป็นสิ่งนำโชคและเพื่อความสวยงาม บางหมู่บ้านหรือบางตำบลก็จัดแข่งขัน การประดิษฐ์บุหงาซีเระขึ้น เพื่อเป็นการอนุรักษ์ศิลปะแห่งภูมิปัญญาของบรรพบุรุษไว้ไม่ให้สูญหายและเป็นประเพณีสืบต่อกันมาช้านานของจังหวัดปัตตานี จังหวัดยะลา และ จังหวัดนราธิวาส ที่มีความเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง
ในงานประเพณีการแห่นก ขบวนบุหงาซีเระ (ขบวนบายศรี) มักเป็นขบวนหนึ่งที่ดึงดูดสายตาผู้ชมและนักท่องเที่ยวได้เป็นอย่างดี เนื่องจากเป็นขบวนที่มีการตกแต่งอย่างสวยงามโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ โดยผู้ทูนพานบายศรีต้องเป็นสตรีที่ได้รับการคัดเลือกว่าเป็นผู้ที่มีรูปร่างงดงาม สมส่วน แต่งกายด้วยเสื้อผ้าที่สวยงามหลากหลาย สีสันสดใสตามประเพณีท้องถิ่น พานที่ใส่บายศรี หรือที่เรียกว่า อาเนาะกาซอจะใช้พานทองเหลือง และนิยมใช้พานจำนวนคี่ คือ ๓, ๕, ๗ และ ๙ พาน ซึ่งใช้ในโอกาสแตกต่างกัน ดังนี้
บุหงาซีเระ ๓ ชั้น ใช้ในโอกาสไม่สำคัญมาก เช่น พิธีเข้าสุหนัต พิธีแต่งงาน พิธีสูขอ พิธีขึ้นเปลรับขวัญเด็ก พิธีที่ต้องใช้ถือเดินร่วมในขบวนแห่ต่างๆ
บุหงาซีเระ ๕ ชั้น ใช้ในพิธีต้องตั้งอยู่กับที่ เช่น บนขบวนรถแห่ เพราะมีขนาดใหญ่ ตั้งประดับขบวนรถ ใช้ตอนรับแขกบ้านแขกเมือง ใช้ในพีการต่างๆ เพื่อเป็นเกียรติ เช่น มหกรรมกินปลากะพง อำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี ประเพณีการแห่นก
บุหงาซีเระ ๗ ชั้น ใช้ในพิธีที่จัดยิ่งใหญ่งานมหกรรมต่างๆ เช่น ประเพณีการแห่นก
บุหงาซีเระ ๙ ชั้น จัดทำขึ้นเพื่อเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี
เลขที่ : รามโกมุท ต. อาเนาะรู อ. เมืองปัตตานี จ. ปัตตานี 94000
- นางสาวปิ่มกมล แสงอุบล
- aruneewan : มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี : 2566 Advance Track
- aruneewan.n@psu.ac.th