บ้านวังแสง ตำบลวังแสง อำเภอแกดำ จังหวัดมหาสารคาม ประวัติชุมชน บ้านวังแสงสภาพทั่วไปเป็นพื้นที่ราบลุ่มใกล้ลำห้วย มีอาณาเขตทางทิศเหนือติดกับ ตำบลแวงน่าง อำเภอเมืองมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม และติดกับลำห้วยน้ำค้าง ทางใต้ติดกับเขตตำบลดอนหว่าน อำเภอเมืองมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม ทิศตะวันออกติดกับบ้านคอนสาร ตำบลวังแสง อำเภอแกดำ จังหวัดมหาสารคาม ทิศตะวันตกติดกับตำบลหนองปลิง อำเภอเมืองมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม และลำห้วยน้ำค้าง ชื่อบ้านวังแสงมาจาก พื้นที่ในลำห้วยที่มีลักษณะเป็นแอ่งน้ำลึกมีปลาชุกชุมและปรากฏต้นแสง จึงมีการตั้งชุมชนตามลักษณะพื้นที่ดังกล่าวว่า “บ้านวังแสง” กลุ่มคนที่เข้ามาตั้งชุมชนแรกเริ่มอพยพมาจากบ้านโนนอะราง(ต้นอะราง)ที่ฝั่งทิศเหนือของชุมชนปัจจุบัน สาเหตุมาจากการย้ายที่ทำกินและแตกบ้าน ประมาณทศวรรษที่2400 ตามคำบอกเล่าของคนในชุมชนกล่าวว่า พื้นที่ของห้วยมีวังต่างๆหลายที่ เช่น วังอีเห็น วังขี้หนู วังแสง วังต่างๆจะปรากฏปลาและสัตว์ต่างๆเป็นจำนวนมาก “สมัยก่อนแต่พ่อแต่แม่เพิ้นเว้าให้ฟังว่า ในห้วยเฉานี้มีวังขี้เห็น,วังอีเห็น วังขี้หนู วังแสง ปลานี้มีหลายแฮงนำห้วย คนสมัยก่อนเพิ้นมาตั้งบ้านเพิ้นกะมาเจาะป่าเจาะโคกอยู่แล้วกะตั้งเป็นหมู่บ้าน”(นายบุญ วังหอม อายุ87 ปี:สัมภาษณ์) พ.ศ.2505 จากนโยบายของรัฐบาลตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1 ให้มีการปลูกพืชเศรษฐกิจเพื่อสร้างรายได้ในครัวเรือน “ปอ” เป็นพืชเศรษฐกิจที่ได้ความนิยมอย่างมากทุกพื้นที่ในภาคอีสาน บ้านวังแสงได้รับผลกระทบจากนโยบายดังกล่าวเช่นกันโดยเฉพาะการถากถางพื้นที่ป่าโคกรอบๆชุมชนเพื่อปลูกปอทำให้พื้นที่ป่ารอบๆชุมชนกลายเป็นพื้นที่ทางการเกษตร อีกทั้งการปลูกปอยังทำให้เกิดผลกระทบทางเศรษฐกิจในชุมชนและเกิดการค้าปอ ข้าว จนเกิดมีนายฮ้อยปอในชุมชนคือ นายสมบูรณ์ บานสี ซึ่งรับซื้อปอจากชุมชนเพื่อนำไปขายที่ ร้านสหสินในตัวเมืองมหาสารคาม พ.ศ.2510 มีการสร้างถนนงปลิง-แกดำ ทำให้การเดินทางของคนในชุมชนเปลี่ยนแปลงไปจากอดีต ซึ่งเดิมก่อนมีถนนสายดังกล่าวคนในชุมชนใช้เส้นทางเกวียนผ่านดงป่าข่าง ไปบ้านจำปา ผ่านบ้านหนองแวงน่างเพื่อเข้าเมืองมหาสารคาม หลังจากการสร้างถนน หนองปลิง-แกดำ การเดินทางของผู้คนในบ้านงแสงเจริญขึ้นมีรถโดยสารผ่านชุมชนไปยังเมืองมหาสารคาม “สมัยก่อนเพิ้นมาเฮ็ดถนนเส้น ไปหนองปลิงบ้านเฮายามสิไปเมืองสารคามกะไปทางเป็นทางเกวียน กว่าสิไปฮอดกะผ่านบ้านจำปา บ้านหนองแวงน่าง พอเขาเฮ็ดถนนแล้วมันกะสะดวกสบาย มีฮอดสะพานข้ามห้วย แล้วกะมีรถโดยสารให้คนเข้าเมืองจนฮอดทุมื้อนี้ละ”(นางคำพร หินตะ:สัมภาษณ์) พ.ศ.2518 สมัยรัฐบาล ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช มีการขุดลอกห้วยหนองแสงทำให้ห้วยมีความลึกและกว้างขึ้น รวมทั้งมีการสร้างฝายกั้นน้ำทำให้มีน้ำใช้อย่างเพียงพอ อีกทั้งยังมีการสร้างถนนริมห้วยทำให้เป็นเส้นทางสัญจรตามริมห้วย พ.ศ.2520มีการแยกการปกครองจากตำบลแกดำเป็นตำบลวังแสง ทำให้ชุมชนบ้านวังแสงเป็นศูนย์กลางการปกครองของตำบล ผู้คนมีความสะดวกในการว่าราชการรวมทั้งมีงบประมาณในการพัฒนาท้องถิ่นในด้านต่างๆมากขึ้น รวมทั้งในปีพ.ศ.2521 ไฟฟ้าเข้ามาในชุมชนทำให้วิถีชีวิตของผู้คนสะดวกสบายรวมทั้งมีเครื่องใช้ไฟฟ้าเข้ามาในชุมชน อีกทั้งในช่วงปีดังกล่าวชุมชนบ้านวังแสงมีการตั้งกลุ่มทอผ้าไหมขึ้นและมีการส่งผ้าเข้ามาขายในเมืองมหาสารคามและส่งเข้าไปในพระราชวังสวนจิตรลดาโดยอาจารย์นงเยาว์ ทำให้เกิดการผลิตผ้าทอเพื่อส่งขายเป็นจำนวนมากในระยะดังกล่าว เกิดรายได้ให้กับกลุ่มทอผ้าไหมของชุมชนบ้านวังแสงอย่างต่อเนื่องรวมทั้งเป็นเอกลักษณ์ผ้าไหมที่โดดเด่นของชุมชนบ้านวังแสง พ.ศ.2540 ชุมชนบ้านวังแสงมีการขยายตัวอย่างต่อเนื่องทำให้เกิดความหนาแน่นทั้งด้านประชากรและพื้นที่อยู่อาศัยในชุมชน ส่งผลให้มีการแยกการปกครองในชุมชนออกเป็น 3 หมู่บ้าน คือบ้านวังแสงหมู่ที่1 หมู่ที่14 และหมู่ที่20 ส่งผลให้การปกครองในระดับชุมชนมีความทั่วถึงและสามารถพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในชุมชนได้ พ.ศ.2544 ชื่อเสียงของผ้าทอบ้านวังแสงโด่งดังขึ้นจากการชนะการประกวดผ้าไหมจากงานบุญบั้งไฟของอำเภอแกดำ ซึ่งมีการประกวดผ้าไหมลายสร้อยดอกหมากภายในงาน โดยบ้านวังแสง ตำบลวังแสงใช้ผ้าของนางคำพร หินตะ เข้าไปประกวดและได้รับรางวัลชนะเลิศ ส่งผลให้ผ้าไหมลายสร้อยดอกหมากของกลุ่มทอผ้าไหมบ้านวังแสงมีชื่อเสียงและได้รับงบประมาณสนับสนุนจากภาครัฐและหน่วยงานองค์กรต่างๆ แต่กลุ่มผ้าทอบ้านวังแสงในปัจจุบันประสบปัญหาคือการขาดคนรุ่นใหม่ในการสืบทอดภูมิปัญญา “ตอนอำเภอแกดำจัดงานบุญบั้งไฟ บ้านวังแสงกะเอาผ้าไหมลายสร้อยดอกหมากของแม่นี่หละไปประกวด กะได้รางวัลชนะเลิศมา หลังจากนั้นผ้าไหมของตำบลวังแสงกะมีชื่อเสียง มีคนมาซื้อสินค้าหลายขึ้นแล้วบ้านเฮากะเริ่มมีชื่อเสียงแต่นั้นมา” (นางคำพร หินตะ:สัมภาษณ์) พ.ศ.2550 เกิดธุรกิจผลิตศาลพระภูมิและขายศาลพระภูมิในชุมชนช่วยสร้างรายได้ให้กับชุมชน เกิดการจ้างงานและพัฒนาเป็นผู้ประกอบการ ส่งผลให้เศรษฐกิจในชุมชนมีการขับเคลื่อนมากขึ้น

เลขที่ : บ้านวังแสง ต. แกดำ อ. แกดำ จ. มหาสารคาม 44190

- นายบุญ วังหอม อายุ87 ปี

- มหาวิทยาลัยมหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม :

- -