เรื่องตำนานดอยนางนอนนี้ เล่ากันว่านานมาแล้ว ณ เมืองเชียงรุ่ง สิบสองปันนา มีเจ้าหญิงองค์หนึ่งมีพระสิริโฉมงดงามเป็นที่ยิ่งนัก ได้แอบรักกับชายเลี้ยงม้าในวัง จึงหนีตามกันมาถึงที่ราบใกล้แม่น้ำโขงเมื่อเดินทางไปถึงที่นั่น เจ้าหญิงก็ทรงครรภ์ได้หลาย เดือนแล้วจึงเสด็จต่อไปไม่ไหวบอกพระสวามีว่าจะประทับรออยู่ที่นั่น สวามีก็บอกว่าจะไปหาอาหารมาให้ ชายหนุ่มก็ไปแล้วไปลับ ไม่กลับมาเสียทีมาได้ข่าวอีกทีปรากฏว่าถูกฆ่า โดยทหารของพระราชบิดาของเจ้าหญิง ที่สะกดรอยตามมานั่นเอง ด้วยความเสียใจนางจึงใช้ปิ่นปักผมแทงพระเศียรของ พระองค์ จนเลือดไหลออกมาเป็นสาย กลายเป็นแม่น้ำแม่สายในทุกวันนี้ และพระวรกายของพระองค์ที่นอนเหยียดยาวจากทิศใต้จรดทิศเหนือก็กลายเป็นดอยนางนอน โดยส่วนของพระอุทร(ท้อง) ก็คือดอยตุง ต่อมามีพญาครุฑตัวหนึ่งได้ลักพาเอาพญานาค มาซุกซ่อนนอนอยู่บนดอยแห่งนี้ คือนามว่า ดอยนางนอน ฝ่ายพญานาคก็ค้นหาลูกสาวจนทั่วเมืองบาดาลก็หาพบไม่ จึงดำดินชอนป่าแหวกแผ่นดินโผล่ขึ้นมา ณ ถ้ำหลวง แล้วพบลูกสาว บริเวณบุนนนางนอน พญานาคได้ขอ ลูกสาวคืน ส่วนพญาครุฑได้ขอเงินทองเป็นของแลกเปลี่ยน พญานาคก็กลับไป เอาเงิน เอาทอง พร้อมบริวารมาอาศัยอยู่บริเวณ หนองละกา หรือที่ชาวบ้านเรียกหนองตานาค นอกจากนั้นพญานาคยังได้สร้างพระธาตุเจดีย์เป็นอนุสรณ์ ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า พระธาตุจอมนาคจนถึงทุกวันนี้ ส่วนเงินทองที่เหลือพญาครุฑเอาเก็บไว้ในถ้ำทรายทอง นั้นเอง หลังจากนั้นพญานาค ได้พาลูกสาวกลับเมืองบาดาล ส่วนพญาครุฑ ได้สิ้นชีวิตบนดอยตุง กลายเป็นผารูปกุ้ง อยู่ทางทิศตะวันออก ของพระธาตุดอยตุง



เลขที่ : บ้านจ้อง ต. โป่งผา อ. แม่สาย จ. เชียงราย 57130

- นางสุพรรณี เตชะตน

- ผศ.ดร.พลวัฒ ประพัฒน์ทอง : มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง : 2566 Open Call

- 0835688657