บ้านหนองสิม ตำบลแกดำ อำเภอแกดำ จังหวัดมหาสารคาม ประวัติชุมชน บ้านหนองสิม ตั้งอยู่บริเวณทิศใต้ของตัวอำเภอแกดำ อยู่ห่างจากตัวอำเภอราว 4 กิโลเมตร ทิศเหนือ ติดกับ บ้านเหล่าจั่น ตำบลแกดำ อำเภอแกดำ จังหวัดมหาสารคาม ทิศใต้ ติดกับ พื้นที่ทำการเกษตรของชุมชน ทิศตะวันออก ติดกับ บ้านเหล่าจั่น อำเภอแกดำ จังหวัดมหาสารคาม ทิศตะวันตก ติดกับ พื้นที่การเกษตรของชุมชน และ หนองสิม บ้านหนองสิมตั้งชื่อตามหนองน้ำของชุมชน โดยจากการสัมภาษณ์คนในชุมชนเล่าว่า หนองน้ำในปัจจุบันนี้ เมื่อก่อนนี้มีสิมน้ำอยู่เป็นสิมที่มีความสำคัญในด้านศาสนาของคนในชุมชนเป็นอย่างมาก เพราะหากจะทำพิธีอุปสมบทก็จะมาประกอบพิธีกรรมในสิมแห่งนี้ ปัจจุบันนี้ไม่ปรากฏสิมน้ำดังกล่าวแล้วเพราะผุพังไปตามกาลเวลา คนในชุมชนจึงตั้งชื่อหนองน้ำแห่งนี้ว่าหนองสิม และนำมาตั้งเป็นชื่อชุมชน “บ้านเฮานี้ แต่ก่อนอยู่นำบ้านเหล่า บัดขอแยกบ้านออกมากะเลยตั้งชื่อตามหนองน้ำบ้านเฮา ว่าบ้านหนองสิม เพราะหนองอันนี้มีสิมอยู่ สมัยก่อนเขาบวชหรือเฮาพิธีสำคัญๆกะสิมาเฮาอยู่สิมนิละ เฮากะเลยตั้งชื่อหนองกับตั้งชื่อบ้านนำเลย”(นางสุภาพ นามมนตรี) ชุมชนบ้านหนองสิมเป็นชุมชนที่แยกการปกครองออกจากบ้านเหล่าจั่น เดิมเป็นคนกลุ่มเดียวกันกับชุมชนบ้านเหล่าจั่น ซึ่งอพยพมาจาก อำเภอจังหาร และ บ้านขอนแก่น อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด สาเหตุของการอพยพคือไฟไหม้ชุมชนและการหาพื้นที่ทำกินใหม่จึงได้ย้ายมาตั้งชุมชนอยู่ ณ บริเวณบ้านเหล่าจั่นหมู่ที่ 10 ราวทศวรรษที่ 2400 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 4 ก่อนจากนั้นมีการขยับขยายชุมชนออกมาตามไร่นา และสวนของคนชุมชนในอดีตก่อนจะแยกการปกครองออกเป็นชุมชนบ้านหนองสิมเมื่อ ปี 2526 แต่เดิมพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่ารกทึบและเป็นไร่นา โดยผู้ที่มาอยู่ในพื้นที่บ้านหนองสิมคนแรกคือ นายสาน ดุสิต ก่อนจะมีการขยับขยายของคนในชุมชนบ้านเหล่าจั่นตามออกมาทีหลัง นายบัวคำ หมื่นศรี เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรกของชุมชนบ้านหนองสิม คนในชุมชนบ้านหนองสิมส่วนใหญ่มีอาชีพเกษตรกรรม และพึ่งพาทรัพยากรธรรมชาติบริเวณ โคกหนองเขียดเหลือง(บริเวณดอนป่าตา)ในการดำรงชีวิต ปี 2516 เกิดสภาวะฝนแล้งทำให้คนในชุมชนเริ่มมีการออกไปอยู่ที่อื่น(เหตุการณ์ดังกล่าวอาจจะรวมกลุ่มคนบ้านเหล่าจั่นด้วย) ปี 2517 คนในชุมชนบ้านเหล่าจั่นและหนองสิมใช้ขี้ไต้และน้ำมันก๊าดในการเป็นแสงส่องสว่างในเวลากลางคืน ในปีดังกล่าวไฟฟ้าเข้ามายังชุมชนทำให้มีความสะดวกสบายขึ้นและเกิดการเข้ามาของเครื่องอำนวยความสะดวกต่างๆตามมา ในปี 2518-2519 รัฐบาลของนายกฯคึกฤทธิ์ ปราโมทย์ ได้มีการสร้างถนนเส้นบ้านเหล่าจั่นไปบ้านหนองหว้า และมีการขุดลอกหนองสิมให้มีความกว้างและลึกสามารถเก็บน้ำได้มากขึ้น โดยแรงงานในการขุดลอกหนองสิมเป็นแรงงานจากคนในชุมชนและมีการจ้างงานจากรัฐทำให้คนในชุมชนมีรายได้จากการใช้แรงงานขุดลอกหนองสิม และจากการขุดลอกหนองสิมส่งผลให้ชุมชนมีน้ำใช้ภายในชุมชนในช่วงฤดูแล้งได้ไม่ขาดแคลน “ตะกี้คนบ้านเฮาส่วนใหญ่แล้วเฮ็ดนา หาของป่ากินอาศัยป่าโคกนิละ ปีฝนแล้งคนกะออกไปอยู่หม่องอื่น เพราะเฮ็ดนาบ่ได้ แต่กะแล้งบ่นานดอก สมัยเฒ่าคึกฤทธิ์ เพิ่นมาขุดสระ(หนองสิม) เฮ็ดถนน กะพอดีขึ้นยุ ”(นายสิทธิชัย ศรีวันทา) พ.ศ 2528 คนในชุมชนเดินทางไปทำงานยังกรุงเทพฯ เพื่อหางานมาใช้ในครัวเรือนโดยส่วนมากเป็นผู้หญิงโดยทำงานในโรงงานทอผ้า ผู้ชายทำงานในโรงงานทำเฟอร์นิเจอร์(ตู้ เตียงฯลฯ) ค่าแรงที่ได้จากการทำงานสามารถส่งเงินมาให้ครอบครัว หากไปด้วยกันเป็นครอบครัวสามารถจะส่งเงินกลับมาสร้างบ้าน หรือใช้ในครัวเรือนได้ไม่เกิดความขัดสน ทำให้คนในชุมชนบ้านหนองสิมนิยมเข้าไปทำงานในกรุงเทพฯเป็นจำนวนมาก โดยประมาณ 4-5 คนต่อครอบครัว พ.ศ. 2538 มีการตัดถนนรอบชุมชนบ้านหนองสิม ชุมชนเริ่มขยับขยายพื้นที่อยู่อาศัยออกมาตามถนน เพราะในอดีตก่อนการตัดถนนรอบชุมชนนั้น บริเวณรอบๆชุมชนจะเป็นป่าทึบ ผู้คนไม่กล้าเดินทางผ่านเนื่องจากกลัว ผีและอำนาจเหนือธรรมชาติ เมื่อมีการตัดถนนผู้คนเริ่มขยายหมู่บ้านมาทางทิศใต้ของชุมชนอย่างหนาแน่นขึ้น พ.ศ. 2541 การตั้งโรงงาน มิ่งเฮง เป็นโรงงานทอผ้า(ไหมพรม)ส่งต่างประเทศที่คนในชุมชนส่วนใหญ่ไปทำงานได้ขยายกิจการมาตั้งยังชุมชนบ้านเหล่าจั่น บริเวณหมู่ 11 การขยายสาขาของโรงงานมิ่งเฮงทำให้คนในชุมชนบ้านหนองสิมที่เคยเข้าไปทำงานในกรุงเทพฯกลับมาทำงานยังชุมชนของตน เพราะรายได้ดีและได้อยู่กับครอบครัว การเข้ามาตั้งโรงงานฯทำให้คนในชุมชนมีรายได้สามารถที่จะสร้างบ้าน ซื้อรถ ซื้อที่ดิน และทำให้เกิดย่านการค้า คนในชุมชนที่ไม่ได้ทำงานก็ทำกับข้าว นำข้าวของไปตั้งเป็นตลาดขายให้กับพนักงานโรงงานหลังเวลาเลิกงาน เกิดรายได้หมุนเวียนภายในชุมชน เกิดธุรกิจหอพักภายในชุมชน เพราะมีคนจากต่างจังหวัดและแรงงานพม่าเข้ามาทำงานในพื้นที่ ปีพ.ศ. 2555 เจ้าของโรงงานทอผ้า มิ่งเฮง เสียชีวิต ทำให้การบริหารกิจการมีความขัดสนและเกิดการปิดกิจการในที่สุด คนต่างถิ่นเดินทางกลับภูมิลำเนา ย่านการค้าต่างๆปิดตัวลง ธุรกิจหอพักปิดตัวลง คนในชุมชนบ้านหนองสิมที่อายุยังน้อยก็เดินทางเข้าไปทำงานกรุงเทพฯอย่างเช่นอดีต คนที่อายุมากจึงรวมตัวกันทำขนมดอกจอกขายในชุมชนและชุมชนรอบข้างสร้างรายได้ จนทำให้ ปี 2562 เกิดการตั้งกลุ่มทำขนมไทย(ขนมดอกจอก)ชื่อกลุ่มว่า “สะพานไม้หนองสิม” รวมไปถึงกลุ่มจักสาน(เส้นพลาสติก) กลุ่มทอผ้า และมีการสร้างสะพานไม้หนองสิมขึ้นเพื่อให้เป็นสถานที่ในการท่องเที่ยวและพักผ่อนของคนในจังหวัดมหาสารคาม เกิดเป็นสัญลักษณ์ของชุมชน “สมัยก่อนคนเขาออกไปทำงานโรงงานหลาย บัดตะนี้เฒ่าแก่เพิ่นเลยว่าสิมาตั้งโรงงานให้ กะเลยขึ้นมาตั้งโรงงานให้อยู่ทางหมู่ 11 พุ้นเด้ ตั้งแล้วคนกะเลยหลั่งขึ้นมาจากกรุงเทพฯมาเฮ็ดงานโรงงานรายได้กะดี ได้อยู่บ้านนำ ตอนตั้งโรงงานคนมันหลายเนาะเป็นพันพุ้น กะมีคนสร้างหอพัก คนในบ้านกะเอาของไปขาย เอิ้นได้ว่าเฟื่องฟูเลยกะได้ ปี 2555 เฒ่าแก่ตายคนใหม่มาบริหารกะบ่คือกะเลยเจ๊ง ” (นางมา ทับคำภา)

เลขที่ : บ้านหนองสิม ต. แกดำ อ. แกดำ จ. มหาสารคาม 44190

- นายสิทธิชัย ศรีวันทา

- มหาวิทยาลัยมหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม :

- -