บ้านด่านตั้งครั้งแรกเมื่อปลายปี พ.ศ.2314 ด้วยมีเหตุการณ์เนื่องจากพระวรราชภักดีและพระตา
ซึ่งปกครองนครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน (หนองบัวล าพู) เกิดกรณีพิพาทไม่เข้าใจกับเจ้าสิริบุญสาร ผู้ปกครอง
เมืองศรีสัตนาคนหุต มีการต่อสู้เกิดขึ้นท าให้พระตาตามในที่รบ ส่วนพระราชวรภักดีสู้ไม่ได้จึงรวบรวมไพร่
พลอพยพหนีออกจากเมืองเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบานลงมาทางใต้ โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มที่
เดินทางมาทางบกได้มาตั้งถิ่นฐานที่ดอนมดแดง อันเป็นที่ตั้งของเมืองอุบลราชธานีในปัจจุบัน อีกกลุ่มหนึ่ง
อพยพมาตามแม่น้ าโขง ซึ่งมีจุดมุ่งหมายจะไปพึ่งบารมีพระองค์หลวง (เจ้าชัยกุมาร) ผู้ครองนครจ าปาสัก
เป็นพระโอรสของพระสร้อยศรีสมุทรพุทธธางกูล ครั้งอพยพมาประมาณ 10 ครัวเรือน ขอแยกตัวออกจาก
คณะมาตั้งบ้านเรือนอยู่ดอนหินตั้ง เพื่อประกอบอาชีพท าไร่ ท าสวน เมื่อพระราชวรราชราชภักดีได้ไปพักอยู่
กับนครจ าปาสักเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ได้มีไพร่พลส่วนหนึ่งย้อนมาสมทบ และตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บริเวณปากมูล
ให้ชื่อว่า”ดอนด่านปากมูล” สาเหตุที่ชื่อว่า บ้านด่านปากมูล ก็เพราะว่าเป็นบริเวณที่มีแม่น้ ามูลไหลมาบรรจบ
แม่น้ าโขง
เลขที่ : บ้านด่านใหม่ ต. โขงเจียม อ. โขงเจียม จ. อุบลราชธานี 34220
- อิศราภรณ์ จิตศีล
- itsaraporn.j@ubu.ac.th : มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี :
- 0944691462