AS-36120-00012
พระธาตุกุดจอก อ.เกษตรสมบูรณ์
Phra That Kut Chok Kaset Somboon District
ประเภทวัฒนธรรม
จับต้องได้ : Tangible.
หมวดหมู่วัฒนธรรม
โบราณสถาน
AS:Archeological Site
โบราณสถานสัญลักษณ์แห่งชาติ
ข้อมูล/ประวัติ
ตั้งอยู่ที่บ้านยางน้อย ตำบลบ้านยาง ประกอบด้วยเจดีย์ก่ออิฐ 2 องค์ องค์แรกมีเรือนธาตุกลวง ภายในมีพระพุทธรูปหินปูนขนาดใหญ่ และพระพุทธรูปหินทรายปางมารวิชัย องค์ที่สอง เป็นธาตุรูปสอบปลายแหลมคล้ายพระธาตุพนม พระธาตุกุดจอก ตั้งอยู่ที่ บ้านยางน้อย หมู่ที่ 2 ตำบลบ้านยาง อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ ตามหลักฐานปรากฏในพงศาวดารลาวว่า ประมาณปีพุทธศักราช 1578 ก่อนที่ชนชาติขอมจะมามีอำนาจ อาณาจักรล้านช้างได้แผ่ขยายอำนาจ มาปกครองพื้นที่ภาคอีสานจนถึงเขตเมืองละโว้ (ปัจจุบัน คือ เมืองลพบุรี) ชาวอาณาจักรล้านช้างได้นำเอาวัฒนธรรมประเพณีมาเผยแพร่และประดิษฐานไว้ จะเห็นจากการก่อสร้างองค์พระธาตุกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปในท้องที่อำเภอเกษตรสมบูรณ์ พระธาตุกุดจอกเป็นโบราณสถานที่เก่าแก่และสำคัญต่อชาวอำเภอเกษตรสมบูรณ์เป็นอย่างยิ่ง มีอายุประมาณ 1,200 ปี แต่เดิมมีองค์พระธาตุอยู่ 3 องค์ คือ องค์แรกมีความสูงประมาณ 15 เมตร มีลักษณะคล้ายสถูป บนยอดพระธาตุมีเศียรพญานาค 8 เศียร อยู่รอบทั้งแปดทิศ ปัจจุบันชำรุดพังลงเหลือเพียงเศียรเดียวและมีพระพุทธรูปปางถวายเนตร ประทับยืนทอดพระเนตรไปข้างหน้า ด้วยพระอาการสำรวม พระหัตถ์ทั้งสองห้อยลงมาด้านหน้าพระเพลาโดยพระหัตถ์ขวาซ้อนพระหัตถ์ซ้ายประดิษฐานอยู่ด้านใน สำหรับองค์ที่สองนั้นได้พังลงเหลือเพียงครึ่งเดียว และองค์ที่สามซึ่งตั้งอยู่ด้านหลังองค์ใหญ่ได้ถูกพวกมิจฉาชีพขุดและทำลาย เพื่อค้นหาพระหรือวัตถุโบราณ ประชาชนเรียกชื่อว่า พระธาตุกุดจอก เนื่องจากมีลำห้วยกุดจอกอยู่ใกล้ ๆ ทางทิศเหนือ เดิมเป็นลำห้วยที่ยาวมีน้ำลึกมาก เป็นที่อยู่อาศัยของจระเข้เผือกที่ดุร้าย และฝูงจระเข้เป็นบริวารจำนวนมาก ในด้านอภินิหารนั้น ผู้สูงอายุได้เห็นเหตุการณ์เล่าว่า หากผู้ใดพูดจาหรือแสดงกริยาอาการลบหลู่ หรือไม่เคารพจะมีอันเป็นไปทันที เช่น ฝูงจระเข้จะขึ้นมาจากลำห้วยรุมทำร้ายกัดฉีกกินเป็นอาหาร บางครั้งเกิดมหัศจรรย์ กล่าวคือ มีลมหมุนพัดแรงคล้ายฝนตก น้ำท่วมบริเวณรอบ ๆ พระธาตุ ผู้คนจึงพยายามหลบหนีตาย สักครู่หนึ่งเหตุการณ์ดังกล่าวก็จะหายไป จึงรู้ว่าไม่มีฝนตกและน้ำท่วม ทำให้ได้รับบาดเจ็บ ในอดีตและปัจจุบัน ประชาชนที่อยู่ในหมู่บ้านบริเวณข้างเคียงศรัทธาเลื่อมใสมาก จะพากันหลั่งไหลมานมัสการพระธาตุกุดจอก จัดงานประเพณีสรงน้ำพระธาตุ ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 5 ของทุกปีโดยมิได้นัดหมายกัน และชาวบ้านยางน้อยได้จัดงานรักษาขนบธรรมเนียมไว้ทุกปี บางครั้งมีการจัดงานประจำปี 3 วัน 3 คืน มีมหรสพสมโภชยิ่งใหญ่มาก


ที่ตั้ง
เลขที่ : บ้านยางน้อย หมู่ที่ 2 ต. บ้านยาง อ. เกษตรสมบูรณ์ จ. ชัยภูมิ 36120
บุคคล/กลุ่มผู้ให้ข้อมูล
- ดร.ฉัตรณรงค์ศักดิ์ สุธรรมดี
ผู้บันทึกข้อมูล
- นราศักดิ์ ภูผายาง : มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ :
ช่องทางติดต่อ
- ดร.ฉัตรณรงค์ศักดิ์ สุธรรมดี โทร.089-4219486 E-mail : Sutamdee_22@hotmail.com
มีผู้เข้าชมจำนวน :222 ครั้ง
บันทึกข้อมูลเมื่อวันที่ : 09/05/2023 - ปรับปรุงล่าสุดวันที่ : 09/05/2023