วัดมณีวนาราม หรือเรียกันว่าวัดป่าน้อย มีประวัติความเป็นมาร่วมกับวัดทุ่งศรีเมือง ผู้สร้างคือสร้างเมื่อประมาณ พ.ศ. 2332 ผู้สร้างคือ อุปฮาดก่ำ โอรสของพระประทุมวรราชสุริยวงศ์ (เจ้าคำผง) มีพระอริยวงศาจารย์ (สุ้ย) เป็นเจ้า อาวาสรูปแรก วัดป่าน้อยเป็นศูนย์การศึกษา ศูนย์การปกครอง วัดมณีวนารามมีพระพุทธรูปแก้วผลึกที่สำคัญคือ พระแก้วโกเมน ซึ่งมีประวัติความเป็นมา เมื่อสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ไทยมีสงครามกับเวียงจันทน์ ผู้รักษาการบ้านเมืองและทายกทายิกา ได้พากันนำพระแก้วโกเมนมาประดิษฐานไว้ ณ วัดมณีวนาราม ซึ่งเจ้าอาวาสและคณะกรรมการวัดเก็บรักษาไว้เป็นความลับต่อกันมา โดยทำผอบไม้จันทน์ครอบพระแก้วนั้นไว้ ภาษาอีสานเรียกว่า “งุม” วัดซึ่งเป็นที่เก็บรักษาพระแก้วโกเมนในครั้งนั้น จึงถูกเรียกว่า “วัดกุดละงุม” และใช้ชื่อนี้เป็นชื่อวัดมาจนปัจจุบัน พระแก้วโกเมนนั้นเป็นพระคู่บ้านคู่เมืองที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ เรื่องราวต่าง ๆ ในอดีตของจังหวัดอุบลราชธานี นอกจากนี้วัดนี้ยังมี กุฎิพระอริยวงศาจารย์ หรือเรียกกันว่ากุฎิแดง เป็นอาคารที่เป็นที่จำพรรษาของของท่านเจ้าพระคุณอริยวงศาจารย์ญาณวิมลอุบลคณาภิบาลสังฆปาโมกข์ (สุ้ย) และปัจจุบันเป็นอาคารสถาปัตยกรรมที่ได้รับรางวัลจากสมาคมสถาปนิกแห่งประเทศไทย



เลขที่ : ต. ในเมือง อ. เมืองอุบลราชธานี จ. อุบลราชธานี 34000

- ผู้ช่วยศาสตราจารย์ดร. สมศรี ชัยวณิชยา

- ผศ.ดร.สุวภัทร ศรีจองแสง : มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี :

- 0813766884