ศาลปู่ตาบ้านคันธาร์ศาลเจ้าราชวงศ์ (ศาลมเหศักดิ์ ศาลเจ้าปู่ราชวงศ์)
ดอนปู่ตา สถานที่ศักดิ์สิทธิ์อีกแห่งของชุมชน ทางด้านหน้าของบริเวณแห่งนี้ มีศาลที่ก่อสร้างด้วยปูนขนาดเล็ก จำนวน 2 ศาล ซึ่งผู้คนเชื่อกันว่า คือศาลที่เป็นทหารที่ดูแลทางเข้า-ออก ส่วนรอบๆบริเวณแห่งนี้รายล้อมไปด้วยต้นไม้ นานาชนิด (ป่า) ส่วนด้านในบริเวณสถานที่แห่งนี้ มีศาลเจ้าปู่มเหศักดิ์ ศาลเจ้าปู่ราชวงศ์ โดยบริเวณนี้เป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมต่างๆ เกี่ยวกับความศรัทธาที่มีต่อผีปู่ตา พิธีกรรมต่างๆ ดอนปู่ตาบ้านโคกพระมีพิธีกรรมเลี้ยงประจำปีในเดือนสาม และเดือนหกซึ่งเรียกว่า “เลี้ยงขึ้น” เป็นการเลี้ยงเมื่อเสร็จสิ้นการเก็บเกี่ยว และ “เลี้ยงลง” เป็นการเลี้ยงเมื่อจะเริ่มต้นฤดูการปักดำ และยังมีพิธีเสี่ยงทายสภาพดิน ฟ้า อากาศ จากรูปร่างคางไก่ที่นำมาต้มโดยกะจ้ำ ก่อนจะเริ่มต้นไถหว่านและพิธีบนบานเฉพาะราย ซึ่งทุกพิธีกรรมจะมีการเซ่นไหว้บูชา พร้อมกับอัญเชิญบวงสรวงผีปู่ตาให้มาช่วยดลบันดาลให้ชาวบ้านอยู่ดีกินดีมีสุขโดยทั่วหน้า
ผู้คนที่อาศัยอยู่ที่ชุมชนบ้านคันธารฯ มีความเชื่อมีเรื่องสิ่งเหนือธรรมชาติเป็นอย่างมาก “ผี”ที่สำคัญคือผีปู่มเหสักข์ ที่จะช่วยดูแลปกปักษ์รักษาผู้คนที่เคารพนับถือ จึงมีการเซ่นไหว้บูชาก่อนจะทำสิ่งต่างๆ เพื่อความเป็นสิริมงคลต่อตนเองและครอบครัว
ความทับซ้อนทางด้านความเชื่อ ที่เกิดจากปัจจัยทางด้าน สังคม วัฒนธรรม และเศรษฐกิจ ที่มีต่อศาลปู่มเหสักข์ เล่ากันว่าแรกเริ่มของ ศาลปู่ตา สร้างในช่วงประมาณ ปี พ.ศ.2426 เมื่อกาลล่วงเลยผ่านมาเกิดการเปลี่ยนแปลงทางด้านเศรษฐกิจและวัฒนธรรมขึ้นภายในตัวอำเภอกันทรวิชัย เช่น การเคลื่อนย้ายข้าวของผู้คนกลุ่มใหม่ คือ คนจีน ที่เข้ามาประกอบอาชีพ และได้แต่งงานกับคนท้องถิ่น จึงทำให้เกิดการผสมผสานทางวัฒนธรรม และความเชื่อที่มีต่อพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ เช่นเมื่อปีพ.ศ.2536 ร้านชัยวัฒนาได้บริจาคเงินสร้างศาลปู่มเหสักข์ขึ้นใหม่เป็นศาลหลังปูนลากคอนกรีต ด้านซ้ายขวาของศาลปู่มเหสักข์มีศาลปู่ราชวงศ์และศาลวงศ์ตระกูล (ผีบรรพบุรุษ) เป็นศาลที่คนจีนสร้างไว้ ส่วนด้านหน้าทางเข้าศาลนั้น เป็นศาลทหารมีอยู่สองศาลเล็กๆเชื่อกันว่า เป็นศาลทหารที่คอยดูและป้องกันดูแลทางเข้าของศาลปู่มเหสักข์ และในปี พ.ศ.2550 มีการสร้างศาลเจ้าปู่มเหศักดิ์ ขึ้นอีกหลังเป็นศาลไม้ ตั้งอยู่ในพื้นที่ใกล้เคียงกัน ซึ่งเรื่องความเชื่อของผู้คนที่มีต่อศาลเจ้าปู่มเหสักข์ ยังคงสืบทอดกันต่อมาจากบรรพบุรุษ และคนรุ่นหลังได้ปฏิบัติกันต่อมาอย่างมิเคยขาด
เลขที่ : บ้านคันธาร์ ต. คันธารราษฎร์ อ. กันทรวิชัย จ. มหาสารคาม 44150
- นายประหยัด นาเรือง
- มหาวิทยาลัยมหาสารคาม : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม :
- 0818727041