วัดยางหลวงเป็นวัดเก่าแก่ที่ใช้ชื่อตามชื่อผู้สร้างคือ “ยางหลวง” หรือชาวกะเหรี่ยง(คนล้านนาเรียกยาง)ที่ชื่อ “หลวง” สร้างเมื่อพ.ศ. 2026 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ พ.ศ.2038 เป็นวัดที่มีชื่อเสียงของเมืองแจ่ม เพราะได้รับการส่งเสริมประชาสัมพันธ์จากงานจุลกฐินประจำปีที่อาจารย์เผ่าทอง ทองเจือได้ริเริ่มดำเนินการ โดยใช้ วัดยางหลวงเป็นจุดเริ่มต้นของงานพิธี และการได้รับการบูรณะซ่อมแซมอุโบสถ การได้รับการสร้างวิหารหลังใหม่ถวายเมื่อ พ.ศ.2545 ด้วยรูปแบบสถาปัตยกรรมล้านนาที่สวยงาม ตลอดจนการจัดสร้างพระพุทธรูปไม้องค์ใหญ่เป็นพระประธานของวิหารหลังนี้
อุโบสถวัดยางหลวงถูกกำหนดให้เป็นอาคารประธาน โดยตั้งอยู่ในแกนประธาน ตรงซุ้มประตูวัด ลักษณะเป็นอาคารชั้นเดียว ศิลปะล้านนา เครื่องไม้ ผังสี่เหลี่ยมผืนผ้าแบบยกเก็จ หลังคาสองตับ สองชั้น และลดชั้นเฉพาะด้านหน้าตรงระเบียงมุข ด้านหลังเป็นหลังคาชั้นเดียว การยกเก็จผังพื้นทำเฉพาะด้านหน้าสัมพันธ์กับการลดชั้นหลังคา ซึ่งลักษณะนี้เป็นรูปแบบเดียวกับวิหารวัดกองแขกเหนือ ต่างกันที่ระนาบหลังคาของอุโบสถวัดยางหลวงหลังนี้อ่อนโค้งตกท้องช้าง ต่างจากวัดกองแขกเหนือซึ่งระนาบหลังคาตรง
ปราสาทหรือกิจกูฏตั้งอยู่ภายในวิหารตรงบริเวณที่ประดิษฐานพระประธาน เป็นปราสาทก่ออิฐฉาบปูน ตกแต่งลวดลายปูนปั้น ศิลปะล้านนาพื้นเมืองแม่แจ่มที่ได้รับอิทธิพลพุกามผสมผสานกับเชียงแสน รูปแบบการสร้างปราสาทหลังนี้เป็นลักษณะพิเศษที่ไม่พบที่อื่น เพราะลักษณะการสร้างกู่หรือปราสาทในอาคารอุโบสถหรือวิหารนี้ มีปรากฏในวัฒนธรรมล้านนาหลายแห่ง แต่มีรูปแบบที่แตกต่างจากที่นี่ โดยทั่วไปรูปแบบการทำปราสาทในวิหาร มีอยู่ 2 ลักษณะ คือ ปราสาทพระประธานในวิหารโถง คือหากสร้างเป็นวิหารโถงหรือวิหารที่ไม่มีผนัง ก็มักจะสร้างปราสาทสำหรับประดิษฐานพระประธาน เช่น วิหารหลวงวัดพระธาตุลำปางหลวง อีกลักษณะหนึ่งคือสร้างเป็นวิหารปิดหรือวิหารมีผนัง ก็จะสร้างปราสาทไว้ด้านนอก ตั้งอยู่ชิดกับด้านหลังอาคาร มีช่องทางต่อกับภายในวิหาร พระประธานจะประดิษฐานอยู่ในปราสาทบ้าง อยู่ในวิหารด้านหน้าปราสาทบ้าง เช่นวิหารลายคำวัดพระสิงห์ วิหารที่วัดปราสาท ลักษณะการสร้างปราสาทไว้ภายในตัวอาคารปิดแบบอุโบสถของวัดยางหลวงนี้ จึงเป็นลักษณะเฉพาะที่ไม่เหมือนวิหารแบบมีปราสาทของล้านนาทั่วไป
งานปูนปั้นปราสาทพระเจ้านี้มีชื่อเสียงด้านความงดงามมาก มีรูปสัตว์หิมพานต์แบบต่างๆ ทำเป็นแบบ นูนต่ำ นูนสูง และลอยตัวทั้งรูปนก นาค กินนรกินนรีและสิงห์ผยอง ซึ่งเป็นการผสมผสานกันระหว่างศิลปะพุกาม ลังกาและล้านนาเข้าด้วยกัน โดยเฉพาะรูปสิงห์ผยองยืนกางเล็บเป็นศิลปะแบบลังกาที่หายากและไม่พบในที่อื่นๆ ปราสาทหรือกิจกูฏนี้เป็นสิ่งสำคัญตามความเชื่อของชาวเมืองแจ่มที่เชื่อกันว่าเป็นประตูสู่สวรรค์
ลักษณะระเบียงมุขหน้าของอุโบสถเป็นระเบียงโถง ไม่ก่อผนัง ปัจจุบันมีการติดตั้งซี่ลูกกรงไม้ใช้เป็นทางเข้าหลักของอุโบสถและมีทางเข้ารองอยู่ด้านข้างทางทิศเหนือ บันไดทางขึ้นสู่ทางเข้าทั้งสองแห่งตกแต่งราวบันไดเป็นแบบเดียวกัน ซึ่งเป็นแบบเดียวกับราวบันไดที่วิหารวัดกองแขกเหนือ ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของเมืองแม่แจ่ม
เลขที่ : 102 ม.6 บ้านยางหลวง ต. ท่าผา อ. แม่แจ่ม จ. เชียงใหม่ 50270
-
- เจษฏา สุภาศรี : มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา :
-
ข้อมูล/ประวัติ
ที่ตั้ง
ผู้บันทึกข้อมูล
ช่องทางติดต่อ
